Komisja Europejska o systemach emerytalnych

Starzejące się społeczeństwa wszystkich państwach członkowskich spowodowały ogromne obciążenie istniejących systemów emerytalnych, a kryzys finansowy i gospodarczy wzmocnił ten problem. W dokumencie konsultacyjnym - Zielonej Księdze - postawiono szereg pytań zapraszając wszystkie zainteresowane strony do przedstawienia poglądów, opinii i pomysłów na stawienie czoła wyzwaniu emerytalnemu - jednemu z największych stojących przed Europą i większości rejonów współczesnego świata - i propozycji, w jaki sposób UE może przyczynić się do rozwiązania tego problemu.

- Liczba emerytów w Europie w porównaniu do tych, którzy finansują ich świadczenia podwoi się do 2060 roku. Nie da się utrzymać obecnego status quo. Aby rozwiązać ten problem, trzeba zastanowić się, jak osiągnąć równowagę między czasem spędzonym w pracy a potrzebami emerytalnymi - powiedział László Andor, komisarz UE ds. zatrudnienia, spraw społecznych i integracji.

Główne wyzwania

Zielona Księga zawiera całościowy i zintegrowany przegląd struktur systemów emerytalnych odnosząc się szczególnie do najistotniejszych tu kwestii, w tym: dłuższego okresu życia zawodowego, rynku wewnętrznego w zakresie emerytur, braków w regulacjach UE, wypłacalności funduszy emerytalnych, ryzyka niewypłacalności pracodawcy, podejmowania decyzji i zarządzania na poziomie UE. Te postulaty spowodowane są zmianami społeczno-ekonomicznymi.

Obecnie żyjemy dłużej. W ciągu ostatniego półwiecza średnia długość życia w Europie wzrosła o około 5 lat. To oczywiście jest wspaniałe osiągnięcie cywilizacyjne, ale wiąże się z także z wyzwaniami ekonomicznymi. Szacuje się, że do 2060 roku wzrost średniej długości życia o siedem lat, co w połączeniu z niskimi wskaźnikami dzietności wiąże się ze znacznymi zmianami w strukturze wiekowej społeczeństw i nowymi potrzebami ekonomicznymi.

Następują też zmiany na rynkach pracy. Później rozpoczyna się pracę na pełen etat, ponieważ coraz więcej ludzi stawia na wyższe wykształcenie. Z drugiej strony, wielu chętnie przechodzi na wcześniejsze emerytury - tj. przed 65 rokiem życia. Choć ta tendencja zaczyna się zmieniać, ciągle znaczna ilość pracowników, szczególnie kobiet, dość wcześnie rezygnuje z aktywności zawodowej. Reformy przeprowadzone emerytalnych w wielu krajach członkowskich UE ograniczyły wpływ starzenia się społeczeństw na koszt emerytur. Potrzeba jednak czasu na efekty tych zmian, mają bowiem charakter procesualny, poza tym wydatki publiczne związane ze starzeniem się i tak nadal będą wzrastać, co związane jest nie tylko z wypłacaniem emerytur, ale innymi uwarunkowaniami związanymi z potrzebami osób starszych.

Ze wspomnianymi potrzebami związane są zmiany społeczne. Jednoosobowe gospodarstwa domowe, bezdzietne pary i osobne mieszkania różnych pokoleń rodziny wymagają formalnego świadczenia opieki, niegdyś zapewnianej przez rodzinę. Finansowanie kosztów opieki zdrowotnej i długoterminowej jest zadaniem całego społeczeństwa. Powoduje to dalsze wyzwania dla finansowania kosztów opieki zdrowotnej i opieki długoterminowej.

Zielona Księga w szczególności ma na celu rozwiązanie następujących problemów:

• zapewnienie odpowiednich dochodów na emeryturze i dążenie do zrównoważonych systemów emerytalnych w dłuższej perspektywie;
• osiągnięcie równowagi pomiędzy pracą a emeryturą i ułatwianie dłuższego aktywnego życia
• usuwanie przeszkód dla osób, które pracują w różnych krajach UE i na rynku produktów emerytalnych
• uczynienie emerytur bezpieczniejszymi w związku z ostatnim kryzysem gospodarczym, zarówno teraz jak i w dłuższej perspektywie.
• zapewnienie bardziej transparentnego systemu naliczania emerytur, tak, aby pracujący mogli podejmować świadome decyzje co do swoich świadczeń