Emerytura a stres - jego poziom zależy od wykonywanej wcześniej pracy

Ludzie biedniejsi lub wykonujący słabiej opłacane zawody często mają gorszy stan zdrowia i wyższy poziom reakcji na stres biologiczny. W Stanach Zjednoczonych i licznych europejskich krajach różnice społeczno-ekonomiczno-zdrowotne osiągają szczyty w okolicach przejścia na emeryturę. Takie nasilenie nierówności zdrowotnych może odzwierciedlać kumulację niekorzystnych warunków społeczno-ekonomicznych w ciągu całego życia, przy czym nierówności w sferze zdrowotnej we wczesnym okresie życia nasilają się wraz z upływem czasu.

Przejście na emeryturę może osłabić ten schemat pogłębiających się nierówności zdrowotnych, o ile zmienia się wówczas poziomu stresu biologicznego między grupami społeczno-ekonomicznymi. Wyższy poziom stresu związany z gorzej opłacaną czy trudniejszą pracą może zostać zmniejszony przez przejście na emeryturę. Tak się jednak nie dzieje.

Kortyzol to hormon stresu, którego ilość zmienia się w zależności od pory dnia. Osiąga szczyt około 30 minut po przebudzeniu i powraca do niskiego poziomu przed snem. Bodźce stresowe zakłócają jednak ten dobowy rytm, zwiększając poziom kortyzolu i osłabiając naturalne wahania jego wydzielania. Płaskie dobowe zmiany poziomu kortyzolu są głównym biomarkerem związanym z wyższym poziomem .

Płaskie dobowe zmniejszenie stężenia mają też związek ze śmiertelnością sercowo-naczyniową - wzrost stężenia tego hormonu o jedno odchylenie standardowe przed snem oznaczał podwojeniem ryzyka śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 6-8 lat.

W badaniu sprawdzano, czy osoby, które niedawno przeszły na emeryturę, miały niższy poziom stresu biologicznego (na co wskazują znaczniejsze dobowe spadki poziomu kortyzolu) w porównaniu z tymi, którzy kontynuowali pracę w starszym wieku.

Okazało się, że wiązało się z niższym poziomem stresu - osoby, które niedawno zrezygnowały z pracy, cechowały się większymi dziennymi modyfikacjami poziomu kortyzolu w porównaniu z osobami, które pozostały w pracy. Jednakże, taka widoczna korzyść ograniczała się tylko do ludzi na wysokich stanowiskach. Osoby wykonujące przed emeryturą nisko opłacaną trudną pracę miały bardziej płaskie dobowe spadki poziomu kortyzolu. Co więcej, emerytura raczej zwiększyła te różnice w nasileniu stresu biologicznego.

- Może wydawać się sprzeczne z intuicją, że rezygnacja z pracy o niskim statusie, która często jest źródłem stresu, nie zmniejsza biologicznego poziomu stresu. Jednak może to wynikać z tego, że ludzie wykonujący wcześniej gorsze prace często borykają się z problemami finansowymi i innymi problemami na emeryturze. Co więcej, poziom stresu u ludzi nie zależy jedynie od bezpośrednich okoliczności, ale od długofalowych czynników w ciągu ich życia - mówi prof. Tarani Chandola, współautor badań.